दूरदृष्टी, कल्पकता आणि अंत्योदय साकारणारे - नितीन गडकरी. ..

पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी १२ मे २०२० रोजी राष्ट्राला उद्देशून केलेल्या संबोधनात आत्मनिर्भर भारताचा नारा दिला. कोरोनाच्या गर्तेतून देशाला बाहेर काढून विकासाच्या महामार्गावर नेण्यासाठी विविध क्षेत्रांसाठी मिळून सुमारे २१ लाख कोटी रुपयांच्या योजना सादर करण्यात आल्या. त्यानंतरचे पाच दिवस अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण आणि अर्थ राज्यमंत्री अनुराग सिंह ठाकूर यांनी दररोज पत्रकार परिषदा घेत विविध क्षेत्रांसाठी कोणत्या उपाययोजना करण्यात येणार आहेत याची माहिती दिली. यात संरक्षण क्षेत्रावर मोठा भर देण्यात आला होता. ..

तंदुरुस्त आयुष्यासाठी ..

या उद्योगाचा विकास हा पर्यावरणाचा नाश करत होता. एक उद्योग दुसऱ्या उद्योगाची गरज निर्माण करत होता आणि या चक्रात विज्ञानवादी माणूस अडकत जात होता. तो ह्या चक्रव्यूहात अडकला आणि फसत गेला. आता पुन्हा पर्यावरणपूरक घरे (green building) अशी कल्पना येत आहे. सात्त्विक आहार, वेगन फूड अशा संकल्पना येत आहेत. आपल्याला उद्योगाची दिशा पकडताना या गोष्टींचा विचार करावा लागेल. ..

सध्याच्या घडीला शेअर बाजारात मोठी उलथापालथ होऊ शकते. त्यामुळे प्रत्येक अल्प मुदतीच्या (short term) सौद्यांमध्ये स्टॉप लॉस ठेवणे खूप गरजेचे आहे तसेच अल्प मुदतीमध्ये सौदे करताना प्रत्येकाने आपली जोखीम क्षमता बघितली पाहिजे. जो माणूस शेअर बाजारामध्ये अल्प मुदतीसाठी सौदे करताना जोखीम, लक्ष्य आणि स्टॉप लॉस या तीन गोष्टी अंमलात आणू शकत असेल, त्यानेच अल्प मुदतीसाठी शेयर बाजारात सौदे करावेत, असं मी सुचवेन. ..

शिक्षणाचा हेतू काय असावा? या मूलभूत प्रश्नापासून आम्हाला सुरुवात करण्याची गरज आहे. पूर्वी प्राचीन काळात गुरुकुल परंपरेत शास्त्र आणि शस्त्र असे दुहेरी शिक्षण दिले जायचे. यात शास्त्र म्हणजे विज्ञान होतेच, त्याबरोबर नीती, समाज, अर्थ असे सर्व पैलू या शास्त्रप्रकारात अंतर्भूत होते. मनुष्याच्या व्यक्तिमत्त्वाचा संपूर्ण विकास हा शिक्षणाचा हेतू होता. कालांतराने पारतंत्र्याच्या काळात इंग्रंजासाठी बाबू निर्माण करण्याचा कारखाना म्हणून शिक्षण विकसित पावले. ..

चीनच्या प्रगतीतील लघुउद्योगांचे स्थान ..

शेती उद्योगाचे भवितव्य ..

१९३४मध्ये प्रदर्शित झालेला, फ्रॅंक काप्रा दिग्दर्शित 'इट हॅपन्ड वन नाइट'. हा असा पहिला चित्रपट होता, ज्याला त्या वर्षीचे सर्वोत्कृष्ट चित्रपट, दिग्दर्शक, अभिनेता, अभिनेत्री आणि पटकथा हे पाचही महत्त्वाचे अकॅडमी पुरस्कार मिळाले. हा चित्रपट म्हणजे एक हसरी, खेळती, हळुवार प्रेमकथा. ..

आज जगात कोरोनाच्या पार्श्वभूमीवर एक मोठी पोकळी निर्माण होणार आहे. ती सर्व क्षेत्रांत असणार आहे. ती विचाराच्या दृष्टीने असणार आहे. मृत्यूच्या ह्या भीषण तांडवानंतर समस्त मनुष्यजात समुपदेशनाच्या शोधात विचार शोधणार आहे. समस्त मनुष्यजातीला समुपदेशन करू शकेल असा 'श्रीमद्भगवद्गीता' नावाचा अमूल्य ग्रंथ आमच्याकडे आहे, ज्यात मनुष्याच्या जीवनातील सर्व प्रश्नांची उत्तरे सामावली आहेत. ही गीता घेऊन आम्ही आत्मविश्वासाने जर समुपदेशन करण्यासाठी बाहेर पडलो, तर संपूर्ण विश्व आपली वाट बघत आहे. ..

बैलांच्या झुंजीत एक विजयी होणार, असे इसाप सूचित करतो. इसाप जर आज हयात असता, तर त्याने सांगितले असते की, दोन बैलांच्या झुंजीत दोघेही नष्ट होणार आहेत. इतिहासाची पुनरावृत्ती होणार नसून इतिहासाचे नवीन पान लिहिले जाणार आहे. ..

जयंती बाबासाहेबांची..

‘Timing is not important in Share Market, Spending Time in Share Market is very important.’ आपण आपल्या गुंतवणुकीला शेअर बाजारात किती वेळ देतो, यावर आणि आपण निवडलेले शेअर्स हे योग्य आहेत की नाही, यावर आपला शेअर बाजारातील परतावा अवलंबून असतो. Reliance या कंपनीचा शेअर २००९ ते २०१७ या कालावधीत ७५० ते १००० या पट्यात फिरायचा म्हणजेच अंदाजे ५% परतावा देत होता. पण २०१७ ते २०१९ मध्ये हाच Reliance चा शेअर दुप्पटीहून जास्त भावाचा झाला. म्हणजे अंदाजे ३३% परतावा मिळाला. हा एवढा परतावा येण्यासाठी गुंतवणूकदारांना ..

मूलभूत विश्लेषण तसं बरंच अवघड आहे व तेही आपल्या दैनंदिन कामातून वेळ काढून करणं अधिकच अवघड आहे. दुसरीकडे, तांत्रिक विश्लेषण (Technical Analysis) हे त्या तुलनेनं पटकन आत्मसात करता येतं. तांत्रिक विश्लेषण करताना एक गोष्ट सारखी जाणवते की, Charts आपल्याशी जणू बोलत असतात, फक्त त्यांची भाषा आपल्याला समजावी लागते! यासाठी चांगलाच ‘होमवर्क’ करावा लागतो, त्यापासून काही सुटका नसते.. ..

जरी आपल्याला ब्रिटानिया कंपनीच्या Adjusted Net Profit मध्ये २०११ या वर्षी घट दिसत असेल तरी त्याच्या आधीचे सर्व आकडे हे उत्कृष्ट आहेत. आता याप्रमाणेच जर आपण पुढील आकडे बघितले, तर २०१५ पर्यंतच्या प्रत्येक वर्षाच्या Operating Profit आणि Adjusted Net Profit मध्ये २५% पेक्षा जास्त वाढ दिसते आहे. तसेच Net Sales मध्ये १०% पेक्षा जास्त वाढ दिसते आहे. जर आपण ५ वर्षांचा Operating Profit आणि Adjusted Net Profit यांचा Compounding Growth Rate काढला, तर तो अनुक्रमे ४२% आणि ३६% आहे. थोडक्यात, जर कोणीही २०१०, २०११ ..

Qualitative Analysis मध्ये कंपनीचं व्यवस्थापन कसं आहे, त्यांची विश्वासार्हता ही वेगवेगळ्या पद्धतीने अभ्यासली जाते. उदा. व्यवस्थापनाचे छोट्या भागधारकांप्रती काय धोरण आहे, तसेच आपल्या कंपनीतील कर्मचाऱ्यांप्रती त्यांचं वर्तन कसं आहे, त्यांची काळजी ते कशी घेतात, कर्मचाऱ्यांना व्यवस्थापनाविषयी काय वाटतं तसंच, कंपनीच्या भविष्यातील वाढीसाठी व्यवस्थापनाच्या काय योजना आहेत या व अशा इतर बऱ्याच गोष्टींवरून व्यवस्थापनाविषयी माहिती घेतली जाते. Qualitative Analysis आणि Quantitative Analysis मध्ये सर्वात जास्त महत्व ..

छोटी छोटी, मगर मोटी बातें! ..

कोरोनाच्या संकटामुळे आज जवळपास सारं जग ठप्प झालंय. अत्यावश्यक सेवा वगळता आपण सारेच ‘सेल्फ आयसोलेशन’मध्ये आहोत. थोडक्यात, ‘घरी बसलोय’! आपला वेळ जात नाहीये, म्हणून कुणी फेसबुकवर मिम्स करत बसलंय, तर कुणी मित्र-मैत्रिणींचे जुने फोटो शोधून त्यावर कमेंट टाकत बसलंय. तरीही, शेवटी या रिकामपणाचं करायचं काय हा प्रश्न उरतोच. तर मित्रांनो, ही रिकामी वेळच ‘योग्य वेळ’ आहे ‘शेअर मार्केट’ समजून घेण्याची, त्यात गुंतवणूक करून आपल्याच भविष्यासाठी काही तरतूद करण्याची. ..

मानवी बुद्धीचा सगळा तर्क हा यांत्रिक आणि पुनरुक्तीपूर्ण असतो. तो स्वचालित असतो आणि त्याच त्या प्रकारच्या गोष्टी पुन:पुन्हा करीत असतो. अस्वस्थता, दुःख, क्रोध, अहंकार, काम, लोभ या चक्रात माणूस गुंतून पडतो. गुर्जीएफ म्हणतो, शांती, प्रसन्नता, ताजेपणा, सातत्य ही मानवाची लक्षणे आहेत आणि ती तुम्हाला आतल्या रस्त्यावरच मिळतात. ही फुले बाहेर फुलत नाहीत. म्हणूनच चौथ्या रस्त्यावर उतरून चालायला लागा... ..

दिल्लीच्या निकालाचे वास्तव ..

सहाव्या शतकात सिंधच्या श्रेष्ठ राजा चाचने सिंध, बलोच व पलीकडे इराणचादेखील थोडा भाग आपल्या अखत्यारीत आणला. याचा मुलगा राजा दाहिरच्या काळात मुहम्मद बिन कासीमने सिंधवर आक्रमण केले. साल होते इ.स. 712. राजा दाहीरला त्याच्या मंत्र्याने सांगितले, ''तुझ्या कुटुंबीयांना राजस्थामधील हिंदू राजांकडे आश्रयाला पाठव...

''साप्ताहिक विवेकची भूमिका 'जागल्या'ची'' - राहुल सोलापूरकर ..

युरोपीयांच्या आरमारी सामर्थ्यामुळे समुद्र व जमीन या दोन्ही ठिकाणी आपली कोंडी होते, हे महाराजांच्या लवकरच लक्षात आले. राजकीय आणि व्यापारी असे आपले दोन्ही हितसंबंध मार खातात हे त्यांना जाणवले. या सर्व समस्यांवर मात करण्यासाठी जावळी काबीज केल्यानंतर एक वर्षातच महाराजांनी नौदल निर्मितीला प्रारंभ केला. जे इतर राज्यकर्त्यांना शतकानुशतके जमले नाही, ते महाराजांनी समुद्राशी संपर्क आल्यानंतर अवघ्या काही वर्षांतच प्रत्यक्षात आणले, हे त्यांचे द्रष्टेपण. ..

संशोधनात, विशेषत: शास्त्र शाखेच्या संशोधन क्षेत्रात आजही स्त्रिया क्वचितच आढळतात. संशोधन क्षेत्राचा ध्यास असूनही केवळ मुलांचे संगोपन, कुटुंबाची गरज, शारीरिक अडचणी, सामाजिक घडण यामुळे स्त्रीला शास्त्रज्ञ होणे आणि त्या क्षेत्रात टिकून राहणे शक्य होत नसेल, तर त्या त्यासाठी अनुकूल वातावरण निर्मिती करून देणे हे समाज म्हणून आपलेच कर्तव्य आहे. ..

'अर्थ मूलो हि धर्म:!' हे जाणून महाराजांनी धर्मप्रेरणेला अर्थप्रेरणेची जोड दिली, म्हणूनच त्यांना असाध्य ते साध्य करता आले. लोककल्याण हेच महाराजांचे अंतिम ध्येय असल्याने त्यांनी अनेक परंपरागत रिती बदलून जनकल्याण होईल असी महत्त्वाची पावले उचलली. ..

आधुनिक संत म्हणून ओळखले जाणारे संत गाडगे महाराज यांनी अज्ञान, अंधश्रध्दा, अनिष्ट रुढी-परंपरा, व्यसनाधीनता यांसारख्या सामाजिक समस्या दूर करण्यासाठी तळमळीने कार्य केले. याबाबत समाजप्रबोधन करण्यासाठी त्यांनी कीर्तनाचा मार्ग अवलंबला. 23 फेब्रुवारी ही त्यांची जयंती. त्यानिमित्त त्यांच्या कार्याचे हे स्मरण. ..

आदरणीय शरद पवार ज्येष्ठ नेते आहेत, त्या ज्येष्ठत्वाचा आदर ठेवून काही प्रश्न त्यांना विचारत आहोत, ज्याची त्यांनी यथाशक्ती उत्तरे देण्याचा प्रयत्न करावा. ..

राज्यला सुराज्य करायचे असेल तर राज्यातील लोकांचा सहभाग वाढविला पाहिजे, ही दूरदृष्टी छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्याकडे होती. म्हणूनच त्यांनी ग्राामसंस्थांचे महत्त्व पुन्हा प्रस्थापित करण्यासाठी भरपूर प्रयत्न केले. काही परंपरागत पध्दतींना एकदम कालबाह्य करता येत नव्हते, परंतु महाराजांनी त्यांच्या दृष्टीकोनात बदल करुन ग्रामसंस्थेचे महत्त्व वाढविले. ..

महाराजांनी आपल्या रांगड्या सोबत्यांबरोबर सह्याद्रीच्या दर्‍याखोर्‍यात हिंडताना स्वराज्याचे स्वप्न पाहिले. ते प्रत्यक्षात उतरवताना याच बेलाग कडाकातळांच्या आधाराने शौर्याचा, निष्ठेचा एकेक मानदंड रोवला. त्या सगळ्याचे स्मरण म्हणून हा भणाणता वारा अंगावर घेत वर्तमानाला तोंड देण्याचे धैर्य गोळा करावे. ..

आचार्यांनी दिनचर्येत उटण्याचा समावेश केला आहे. दिनचर्येत सांगितलेल्या गोष्टी ह्या नित्य करायच्या असतात. परंतु दुर्दैवाने आपण तेलाभ्यंग, उटणे ह्या गोष्टी दिवाळीपुरत्या मर्यादित करून ठेवल्या आहेत. नित्य अभ्यंग, उद्वर्तन केले गेले तर त्याचे अनेक लाभ शरीरास मिळतील. आयुर्वेदात बाह्य चिकित्सेअंतर्गत उद्वर्तनाचा समावेश होतो. स्वस्थ व्यक्तीसाठी तसेच त्वचेच्या विविध आजारावरही उद्वर्तनाचा उपयोग केला जातो. ..

त्वचा ही पंचमहाभूतामधील वायूचे प्रतिनिधित्व करत. योगशास्त्रात शरीरातील आंतरिक आणि बाह्यअशा दोन्ही भागांवर काम केले जाते. म्हणूनच योगसाधना शारीरिक तंदुरुस्तीसाठी आणि मानसिक आरोग्यासाठी एक परिपूर्ण शास्त्र आहे. आसनांद्वारे रक्ताभिसरण वाढवले जाते. आणि योग्य रक्तभिसरण प्रक्रियेमुळे रक्तसंचलन चांगल्या प्रकारे होऊन त्वचेच्या Dermis layerमार्फत सर्व भागात शुध्द रक्त पुरवले जाते. त्यामुळे ऑक्सिजन आणि कार्बन डायऑक्साइडची देवाणघेवाण (सूक्ष्म श्वसन) योग्य होऊन त्वचेचे आरोग्य सुधारते. ..

होमिओपॅथी त्वचाविकारांकडे कोणत्या नजरेने बघते, त्याच्यामागची शास्त्रीय मीमांसा काय, त्यासाठी होमिओपॅथी कशी मदत करते आणि वेगवेगळया त्वचाविकारांमध्ये होमिओपॅथिक औषधे काय विशेष मदत करतात, हे सर्व समजून घेण्यासाठी आपण सर्वात आधी एक छोटेसे उदाहरण बघू...

अर्थ मूलो हि धर्म: ..

एकाचवेळी तब्बल 11 हजार, 500 उपस्थितांनी सामूहिकरित्या ‘वंदे मातरम्’ हे राष्ट्रीय गीत गात नाशिककरांनी शनिवारी नव्या विक्रमाला गवसणी घातली. प्रजासत्ताक दिनाच्या पूर्वसंध्येला नाशिककरांनी केलेल्या या विक्रमाचे सर्व स्तरांतून कौतुक केले जात आहे...

भारतीय संविधान तयार करताना संविधानाच्या निर्मात्यांसमोर अनेक समस्या 'आ' वासून उभ्या होत्या आणि या संविधान सभेतील घटनेच्या निर्मात्यांना त्या समस्यांवर घटनात्मक उत्तरे शोधायची होती. सारासार विचार करुन त्यांनी आपल्या देशाला एका समन्वयात्मक सूत्रात बांधून ठेवणारी राज्यघटना आपल्याला लाभली. मात्र ही घटनानिर्मितीची विकासप्रक्रिया फार पूर्वीपासून या देशात आरंभ झाली होती. त्याचा एक धावता आढावा आपण येथे घेणार आहोत. ..