कोरोनापासून बचाव गरोदर महिला आणि स्तनदा मातांचे

सर्वप्रथम चीनमध्ये या कोरोना विषाणूने थैमान माजवले होते. टीव्हीवर याबद्दल रोज बातम्या येत होत्या. सगळीकडे याची चर्चा चालू असताना एके दिवशी एक गर्भवती स्त्री आमच्या बाह्यरुग्ण विभागात तपासणीकरिता आली असता तिच्या मनात असंख्य प्रश्नांची घालमेल चालू होती. तिने घाबरतच मला विचारले, "डॉक्टर, मी कोविड-१९पासून माझे संरक्षण कसे करू शकते? मी कोणती काळजी घेणे गरजेचे आहे? त्यासाठी मी काय केले पाहिजे?"

मी तिला सविस्तर माहिती देऊन तिच्या शंकांचे निरसन करण्याचा प्रयत्न केला. हा कोरोना विषाणू संपर्काच्या माध्यमातून पसरत असल्याने जितक्या व्यक्तींशी जास्त संपर्क येतो, तितका त्याचा प्रादुर्भाव होण्याचा धोका वाढतो. या विषाणूचा धोका विशेषत: प्रत्येक व्यक्तीच्या प्रतिकारशक्तीवर अवलंबून असतो, त्यामुळे गर्भवती स्त्रीने प्रामुख्याने प्रतिकारशक्ती वाढवणाऱ्या सात्त्विक आहाराचे सेवन करावे.

मूलत: कोविड-१९ ही श्वसनमार्गातील एक व्याधी आहे. या व्याधीच्या लक्षण स्वरूपात सर्वप्रथम घशाच्या ठिकाणी स्राव निर्माण होऊन रूक्षता निर्माण होते. घसा खवखवणे हे लक्षण निर्माण होऊन अत्यधिक प्रमाणात स्राव उत्पन्न होतो. हा स्राव दोन्ही फुप्फुसांत जाऊन अडथळा निर्माण करतो. या कारणामुळे श्वास घेण्यास त्रास होतो व न्यूमोनियासारखी लक्षणे उत्पन्न होतात. हा कोरोना विषाणू तीव्र स्वरूपात आपल्या रक्तातील ऑक्सिजनची मात्र (SPO२) कमी करतो. त्यामुळे अशा रुग्णास अतिदक्षता विभागाची आवश्यकता निर्माण होते.

मातेवर संपूर्ण गर्भाचे आरोग्य अवलंबून असते. माता जो आहार घेते, त्या आहारामुळेच गर्भाचे पोषण होते व गर्भाची वाढ होत असते. त्यामुळे मातेने सकस आहाराचे नित्य सेवन करावे. उत्तम संतती निर्माण होण्यासाठी गर्भवती महिलांनी विशेष काळजी घेण्याची गरज आहे.

२) तीव्र लक्षणे - गर्भवती स्त्रीमध्ये श्वसनगती ७४०/min, रक्तातील ऑक्सिजनची मात्रा ९३%, ऑक्सिजनचा दाब 

३) अतितीव्र लक्षणे - श्वसनसंस्थेतील बिघाड हे लक्षण तीव्रतेने जाणवते. अशा वेळी तत्काळ रुग्णालयात दाखल करावे.

कोरोनावर कोणतीही लस किंवा औषध अजून निर्माण झाले नाही. जागतिक पातळीवर विविध प्रयोगशाळांमध्ये त्यावर युद्धपातळीवर प्रयत्न चालू आहेत. लस (व्हॅक्सिन) किंवा औषध तयार होईपर्यंत वर सांगितलेल्या गोष्टींची काळजी घ्यावी.

रक्तवाढीची, कॅल्शियम व प्रोटीन पावडर ही औषधे डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार घ्यावी.

 

\सोनोग्राफी (USG), रक्ताच्या तपासण्या आवश्यक त्या वेळी करून घ्याव्यात.

स्तनपान ही नवजात बालकाला मिळालेली निसर्गदत्त देणगी आहे. स्तनपानामुळे बालकाची प्रतिकारशक्ती वाढते व यामुळे बालक व माता दोघांमध्ये एक नैसर्गिक नाते निर्माण होते. स्तनपान बाळाचे आरोग्य सुदृढ बनवते आणि ते बाळाच्या परिपूर्ण वाढीसाठी हितकारक आहे. स्तनपान जसे बालकास आवश्यक आहे, तसेच ते मातेसाठीसुद्धा लाभदायक आहे.

जागतिक आरोग्य संघटनेनुसार (WHO) माता कोरोनाबाधित असेल, तरी जन्मजात बालकास स्तनपान आवश्यक आहे. कांगारू पद्धतीने तसेच त्वचा संपर्क ठेवून नवजात बालकास स्तनपान करावे.

माता कोरोनाबाधित जरी असली, तरी मातेच्या दुधातून कोरोना विषाणूचे संक्रमण होत नाही. त्यामुळे मातेने बाळाला नियमित स्तनपान करावे. त्यासाठी पुढीलप्रमाणे काळजी घ्यावी -

१) बालकास स्तनपान करण्यापूर्वी हात साबणाने स्वच्छ धुवावे किंवा अल्कोहोलयुक्त हॅन्ड सॅनिटायझरचा वापर करून हात स्वच्छ करावे.

२) मातेने बाळाशी संपर्क असताना, तसेच स्तनपान करताना मास्कचा वापर करावा व एकदा वापरलेला मास्क पुन्हा वापरू नये.

३) शिंकतांना व खोकताना तोंडावर रुमाल किंवा टिश्यू पेपर धरावा.

४) बाळाला स्तनपान करण्यापूर्वी आसपासच्या परिसर स्वच्छ निर्जंतुक ठेवावा.