अनाथांची माय पाखर संकुल

एखाद्या घरात नवीन बाळ जन्माला येणार म्हणजे खरं तर त्या घरात आनंदोत्सव साजरा होत असतो. त्या नव्या बाळाचे लाड केले जातात, त्याचं कोडकौतुक केलं जातं. पण काही बाळांच्या नशिबी यातलं काहीच नसतं. कारण जन्माला आलेलं मूल त्या आईवडिलांना नकोसं असतं किंवा अनेकदा त्या मुलाला किंवा मुलीला गर्भातच मारून टाकायचे प्रयत्न केलेले असतात, पण ते प्रयत्न फसतात आणि हे बाळ जन्माला येतं. अर्थात या परिस्थितीलाही अनेक कारणं असतात. मग अशी मुलं कधी उकिरड्यावर किंवा कचराकुंडीजवळ टाकून दिली जातात. खरं तर असा नवा जन्माला आलेला जीव टाकताना त्या आईला किती वेदना होत असतील, हा प्रश्न मनात येतोच. पण अशा निराधार बालकांना आईच्या मायेने वाढवण्याचं काम गेली अनेक वर्षं शुभांगी बुवा या करतायत.

शुभांगीताईंचा जन्मही शुभराय मठातलाच. या मठातल्या आध्यात्मिक वातावरणातच त्या वाढल्या. मठातल्या घराण्याचा, संस्कारांचा वारसा, आईवडिलांची शिकवण यामुळे चडथचं शिक्षण घेतल्यानंतर त्यांनी अनाथ मुलांसाठी काम करायचं ठरवलं आणि अनेक अनाथ मुलांची आई बनून त्यांना घर आणि आई-बाबा मिळवून देण्याचं मोलाचं काम त्यांनी केलं. इथे दत्तक विधान योजना राबवताना सगळ्या कायदेशीर बाबींची पूर्तता तर केली जातेच, त्याचबरोबर मूल दत्तक जाण्याआधी आणि गेल्यानंतरही त्या घराची आणि कुटुंबातल्या सगळ्या सदस्यांची सगळी माहिती घेणं या गोष्टी अगदी व्यवस्थित केल्या जातात.

 

शुभांगीताई सांगतात की “या बाळांचे इतके वेगवेगळे अनुभव येतात. एक लहान बाळ जेव्हा आमच्याकडे आलं, तेव्हा पाळण्यात नुसतं पडून राहायचं. त्याला उजवीकडे किंवा डावीकडे वळताही येत नव्हतं. मग आमच्याकडे त्याची काळजी घेतली गेली आणि ते बाळ गुटगुटीत झालं. आमच्याकडे दुधाचा रतीब घालणार्‍या दूधवाल्याला त्या बाळाचा इतका लळा लागला होता की जेव्हा हे बाळ आपल्या घरी जायला निघालं, तेव्हा आमच्या सगळ्यांसह आमच्या दूधवाल्याच्याही डोळ्यात पाणी होतं. म्हणजे आलेल्या बाळांशी सगळ्यांचाच एक स्नेह जुळून जातो. मुळातच देवाचं काम म्हणून मी हे काम सुरू केलं. जेव्हा हे काम सुरू केलं, तेव्हा असं लक्षात आलं की लहान बाळांसाठी इथे काहीच सोय नाही. त्यामुळे पाखर संकुलच्या निर्मितीने या बाळांसाठी मायेची पाखर आम्हाला निर्माण करता आली. खरं तर त्या बाळांची मी ऋणी आहे. कारण त्या बाळांनी मला एक ओळख दिली. त्यांनी मला दिलेलं आजीपण आज मी आनंदाने मिरवत आहे.”

 

 

शुभांगीताई म्हणतात, “माझ्यामागे कसलाही पाश नाही. मी सकाळी साडेसहा वाजता इकडे येते नि रात्री दहापर्यंत कामात गुंतलेली असते. शून्य ते सहा वयोगटातली सुमारे 35 मुलं एके ठिकाणी असल्यावर शांतता अपेक्षित नसतेच, पण हा कल्ला असतो तो लस द्यायला आलेल्या डॉक्टरांमुळे. सगळी बाळं इंजेक्शन घेऊन कळवळत असतात, ते पाहवत नाही, पण त्याला पर्याय नसतो. त्यांची प्रकृती ठणठणीत ठेवण्याची जबाबदारी महत्त्वाची.” ही बाळं दत्तक देईपर्यंतचे अनुभव त्यांच्या तोंडून ऐकले की पटतं - जन्मदात्या आईला मूल नकोसं झालं, तरी त्याला त्याचे आईबाबा बरोबर येऊन भेटतातच. एखाद्या बाळाने त्याच्या नियोजित आईवडिलांना चक्क नाकारल्याचेही एखाद-दोन अनुभव आल्याचं त्यांनी सांगितलं. “मागच्या वर्षी आमच्याकडे एक दिवस असा होता जेव्हा फक्त पाच मुलं आम्ही सांभाळत होतो. मला वाटलं, संकुल बंद करता येईल, आता दुसरं काही काम करू. परंतु, जसजसं गर्भलिंग निवडविरोधी वातावरण तापत गेलं, तसतशी मुलांची संख्या वाढायला लागली आणि आज ती पुन्हा 35वर जाऊन पोहोचली आहे.” या अनुभवाच्या बोलांवर उत्तर नाही. कोणतंही मूल नकोसं असणारच नाही अशी परिस्थिती जोवर निर्माण होत नाही, तोवर पाखर संकुलसारख्या संस्थांना त्यांची काळजी घ्यावीच लागणार.