निवडणूक राज्यसभेची, निकाल महाराष्ट्राचा

“अकेला फडणवीस क्या करेगा..” अशा स्वरूपाचे खिल्लीवजा उद्गार राष्ट्रवादीच्या नेत्या, शरद पवार यांच्या कन्या खा. सुप्रिया सुळे यांनी एका जाहीर सभेत काढले होते. भाजपाच्या विरोधकांनी अर्थातच ते बर्‍यापैकी उचलूनसुद्धा धरले होते. ’अकेला फडणवीस क्या क्या कर सकता है’ याचे उत्तर देवेंद्र फडणवीस यांनी राज्यसभा निवडणुकीच्या निमित्ताने दिले आहे. भाजपाच्या 105 आमदारांना आम्ही घरी बसवले, अशा प्रकारच्या वल्गना महाविकास आघाडीचे अनेक मोठमोठे नेते करत होते. ज्यांना घरी बसवल्याचे म्हटले गेले, ते 105 आमदार आणि त्यांचा नेता काय काय करू शकतात, याचेही उत्तर या महाविकास आघाडीच्या तमाम नेत्यांना राज्यसभा निवडणुकीतून मिळाले असेल. ही निवडणूक जरी राज्यसभेची होती, तरी तिचा निकाल महाराष्ट्राने दिला आणि महाराष्ट्राच्या पुढच्या राजकीय वाटचालीची दिशाही या निवडणुकीने स्पष्ट केली.

आज राज्यात सत्तेत असलेल्या शिवसेना-राष्ट्रवादी-काँग्रेस यांच्या महाविकास आघाडीकडे स्पष्ट बहुमत असतानादेखील त्यांना राज्यसभेत आपला चौथा उमेदवार निवडून आणण्यात आलेले अपयश हे अनेक प्रश्नचिन्ह उपस्थित करणारे ठरले आहे. याचबरोबर गेल्या दोन-तीन वर्षांच्या ट्रेंडला अनुसरून याही खेपेस या तीन पक्षांतील सर्वाधिक नाचक्की झालेला पक्ष हा शिवसेना आहे. ही नाचक्की केवळ निवडणुकीपुरती नाही, तर स्थायी स्वरूपाची करण्याचा विडाच शिवसेना नेत्यांनी उचललेला दिसतो. राज्यसभा निवडणुकीच्या निकालानंतर शिवसेना नेत्यांकडून झालेली विधाने पाहिली, तरी हे लक्षात येते. काय तर भाजपाने ईडीचा डाव खेळला, आता रडीचा डाव खेळला, मित्रपक्षांनी आणि अपक्षांनी आमच्याशी दगाबाजी केली, भाजपा जिंकला पण त्यांचा विजय मात्र झाला नाही, भाजपाने आपली संपूर्ण ताकद या निवडणुकीसाठी वापरली वगैरे.. गल्ली क्रिकेटमध्ये किंवा बॉक्स क्रिकेटमध्ये अनेक ठिकाणी नियम असतो आणि त्यानुसार ’फास्ट बॉल’ टाकण्यास मनाई असते. परंतु मैदानावरच्या मुख्य, ’मेनस्ट्रीम’ क्रिकेटमध्ये असले नियम चालत नाहीत. आता शिवसेनेचे दुर्दैव हे की त्यांच्या नेत्यांना इतकी वर्षे गल्लीतले बॉक्स क्रिकेट खेळायचीच सवय लागली असून त्यांचे हेच लोक आता मैदानावर क्रिकेट खेळायला आले आहेत. स्वाभाविकपणे दोन-चार चेंडूंत त्यांची विकेट पडते आणि मग सेना नेते तक्रारी करत बसतात की गोलंदाजाने फास्ट बॉल टाकला. मुळात समस्या ही नव्हे की गोलंदाजाने गतीने चेंडू टाकला. समस्या ही आहे की या मंडळींना क्रिकेट खेळता येत नाही..

अगदी पहिल्या दिवसापासून शिवसेनेने स्वतःच्या आकलनामुळे म्हणा किंवा सल्लागारांनी चुकीचे कान भरल्यामुळे म्हणा, अतिशय गंभीर अशा चुका केल्या. चुका केल्या त्या केल्या, त्याच्या आधारावर मोठमोठ्या वल्गनाही केल्या. कोल्हापूरच्या छत्रपती संभाजीराजेंच्या अपक्ष उमेदवारीला पाठिंब्याच्या बाबतीत जो काही घोळ शिवसेनेने घातला, त्यातून संभाजीराजे आणि त्यांचे समर्थक दुखावले गेले. निवडणुकीआधी मुख्यमंत्री उद्धव ठाकरेंनी संभाजीनगरला सभा घेतली. निवडणूक तोंडावर आलेली असताना अतिशय चुकीच्या टायमिंगवर त्यांनी ही सभा घेतली. त्यात त्यांनी पुन्हा एकदा संघ-भाजपाच्या हिंदुत्वावर टीका वगैरे करत आम्ही आता कसे काँग्रेसच्या जवळ आलो आहोत हे दाखवण्याचा प्रयत्न केला आणि आणखी एक वर्तुळ पूर्ण केले.

भाजपाला मिळालेली मते पाहिली, तर आपल्या लक्षात येते की ही मते केवळ अपक्षांची वा एक-दोन आमदार असलेल्या छोट्या पक्षांची नाहीत. त्यामुळेच महाविकास आघाडी नावाचा भ्रमाचा भोपळा आतून किती पोकळ आहे, हे या निमित्ताने पुन्हा एकदा सिद्ध होते. सर्वसाधारणपणे अपक्ष वगैरे मंडळी ही राज्यातल्या सत्तेच्या जवळ राहणे पसंत करत असतात. हा सर्वसाधारण ट्रेंड असतो. या वेळीही तोच ट्रेंड पाळला जाईल, असा अंदाज सर्व जण व्यक्त करत होते. भाजपाने तिसरा उमेदवार शिवसेनेला घाबरवण्यासाठी किंवा दबाव टाकण्यासाठी दिला असून अगदी अखेरच्या क्षणी धनंजय महाडिक माघार घेणार असल्याचेही म्हटले जात होते. प्रत्यक्षात काही भाजपा नेत्यांशी ऑफ द रेकॉर्ड चर्चा झाली असता त्यांनी आमचाच तिसरा उमेदवार जिंकणार हे अगदी स्पष्टपणे सांगितले. अगदी पहिल्या दिवसापासून. या सर्व घडामोडींतून अर्थ हाच निघतो की, आज महाविकास आघाडी आणि त्यांच्या तीन पक्षांसोबत राहून आपले राजकीय करिअर सेफ नाही, ही असंख्य आमदारांची भावना आहे. आणि देवेंद्र फडणवीस यांच्या नेतृत्वाखालील भाजपा हाच उद्याचा एकमेव पर्याय आहे, हीसुद्धा त्यांची भावना आहे. फडणवीस यांच्या मुख्यमंत्रिपदाच्या काळात काँग्रेस आणि राष्ट्रवादीतून अनेक जण भाजपामध्ये सामील झाले होते. 2019मध्ये जेव्हा शिवसेनेने युती मोडून काँग्रेस-राष्ट्रवादीशी घरोबा केला, तेव्हा अनेक राजकीय विश्लेषक म्हणायला लागले की जे जे तेव्हा भाजपामध्ये गेले, ते आता परत फुटून सत्ताधारी पक्षात जातील. प्रत्यक्षात एकही गेला नाही, आज या सरकारला अडीच वर्षे होऊनदेखील. याचे स्वच्छ-स्पष्ट कारण हेच की आपले राजकीय भवितव्य भाजपामध्येच सुरक्षित आहे आणि पुढच्या काळात भाजपा हाच पर्याय आहे, याचा अचूक अंदाज या मंडळींकडे आहे. ही राज्यसभा निवडणूक आणि त्यात भाजपा उमेदवारांना झालेले मतदान म्हणजे याच भावनेतून देण्यात आलेला स्पष्ट संदेश आहे.